Բազմաթիվ տնտեսավարողներ կորցնելով աշխատանքն ու բիզնեսը՝ գնացել են աշխատանքից դեպի նպաստ. Թադևոս Ավետիսյան tert.am

2025 թվականից ուժի մեջ մտած հարկային փոփոխություններից հետո, այն, ինչ օբյեկտիվորեն կանխատեսում էինք, ասում էինք, որ փոքր և միկրոբիզնեսն անհանգստացած է, մեր բոլոր մտահոգությունները, փաստարկներըիրականություն դարձան: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասել է ՀՀ Ազգային Ժողովի «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը:

«Փոքր ու միջին բիզնեսի համար հարկային բեռի զգալի ավելացման հետևանքով Հայաստանում աննախադեպ թվով բիզնեսներ են փակվել: Բազմաթիվ ՓՄՁ-ներ՝ այդ թվում մասնագիտական ծառայություններ մատուցող իրավաբանական անձինք և անհատ ձեռնարկատարեր, փոքր արտադրություններ, գեղեցկության սրահներ և այլն, դադարեցրել են իրենց գործունեությունը, որոշ մասն էլ, ենթադրաբար, գործունեություն են ծավալում ստվերում»,-նշել է նա:

Ավետիսյանի դիտարկմամբ՝ բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտներ, որտեղ, նաև, հազարավոր մարդիկ էին աշխատում, ու, իրենց աշխատանքով՝ առօրյա կյանքի հոգսերը հոգում, կանգնել են փաստի առաջ: Այսպիսով՝ ստեղծված իրավիճակից ոչ միայն փոքր բիզնեսի տնտեսական գործունեությունն է տուժել, այլ նաև՝ հասարակ քաղաքացին, ով աշխատում էր տվյալ կազմակերպությունում:

Նրա գնահատմամբ՝ այս ամենը էական սոցիալական հարված էր ոլորտին:

«Երբ ասում ենք այս իշխանության վարած քաղաքականությունն ունի ընդգծված հակասոցիալական բնույթ, նաև, նկատի ունենք՝ հենց սա: Այսինքն, հարվածը՝ այն տնտեսվարողներին, ովքեր իրենց աշխատանքով նաև առավելապես սոցիալական խնդիր են լուծում՝ իրենք իրենց համար, ինչպես նաև՝ բազմահազար աշխատողների»,-ավելացրել է Ավետիսյանը:

Նա նաև նկատում է՝ ստացվում է՝ «առաջին փուլում որոշակի ավել հարկեր հավաքեցին այս ոլորտից»: Սակայն, ըստ տնտեսագետի՝ սա ունենալու է կարճաժամկետ բնույթ, որովհետև, իրականում բիզնեսը փակվել՝ նշանակում է՝ ինչքան էլ դու բարձրացնես հարկերը, եթե այդ բիզնեսը փակվի կամ ստվերի տակ անցնի, մի փուլից հետո կրճատվելու են հարկերը:

«Նման հարկային քաղաքականությամբ տեղի է ունենում վերադասավորում: Ընկճելով, ապա խթանելով փոքր բիզնեսը՝ այդ դաշտը փորձում են տեղափոխել խոշոր և գերխոշոր բիզնես ոլորտ»,-համոզմունք է հայտնել տնտեսագետը:

Ավետիսյանի խոսքով, կրկնակի հարկային բեռը փաստ է՝ օբյեկտիվորեն բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտների համար անդառնալի հետևանք ունեցավ:

Նշենք, որ ՊԵԿ-ից NEWS.am-ին հայտնել էին, որ այս տարվա հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համաձայն ավելացել է գործունեությունը նոր գրանցած կամ վերսկսած հարկ վճարողների քանակը:

Տնտեսագետը համամիտ չէ այս վիճակագրության հետ. «Իմ աչքի առաջ թվեր են ակնհայտորեն կեղծվում, ըստ էութան, քաղաքական պատվերով: Վերջերս, օրինակ՝ հապճեպ պետբյուջեի քննարկման վերջին օրով հրապարակեցին մի ցուցանիշ, իբրև թե աղքատության մակարդակը նվազել է 2023-24 թթ.-ների համեմատ, բայց, այնտեղ մանր տառերով գրել էին, որ համադրելի չէ 2024 թիվը նախորդ տարիների հետ: Բայց դա ո՞վ է կարդում՝ ոչ ոք, ըստ էության, նույնիսկ՝ նախարարը չի կարդում, երբ որ վերցնում ու հպարտանում է, իբրև կրճատվել է անահամադրելի ցուցանիշը համադրելով:

«Այնուամենայնիվ, եթե ինչ-որ ոլորտներում էլ նոր բիզնես է բացվել, շատ կարևոր է՝ առանց որևէ սուբյեկտիվ կողմի, թե այն հազարավորները, որ փակվել են՝ ինչ հետևանքներ են ունեցել: Ի վերջո, այս իշխանությունն ասում էր՝ նպաստից դեպի աշխատանք: Բայց ակնհայտ է, որ փոքր բիզնեսի բազմահազար տնտեսվարողները, երբ որ փակվել են, իրենք իրենց մի մասը և մեծ մասը, հակառակ ընթացքի մեջ է, այսինքն՝ կորցնելով աշխատանքն ու բիզնեսը, սեփական քրտինքով եկամուտ ունենալու հնարավորությունը, գնացել են աշխատանքից դեպի նպաստ»,-եզրափակել է Ավետիսյանը:

Հիշեցնենք, որ 2025 թվականի հունվարից կրկնակի բարձրացվել են փոքր և միջին ձեռնարկատիրության հարկման հատուկ համակարգում գործող հարկման դրույքաչափերը` շրջանառության հարկը, իսկ հուլիսից մասնագիտական ծառայությունների հարկումը բերվել է ընդհանուր հարկման դաշտ: