«Ղարաբաղյան պոեմից ոչ մի տող դուրս թողնել չի կարելի» 1in.am

Ազգային ժողովի նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովը ֆեյսբուքյան գրառում է կատարել և հռետորական հարցադրում արել, թե ինչո՞ւ Կիպրոսի իշխանությունները չճանաչեցից հյուսիսային Կիպրոսի «թուրքական հանրապետությունը», Սերբիան՝ Կոսովոյի, իսկ Վրաստանը՝ Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի անկախությունը, իսկ Նիկոլ Փաշինյանը Արցախը ճանաչեց Ադրբեջանի մաս: Շարմազանովի կարծիքով Կիպրոսի, Սերբիայի և Վրաստանի հանրությունները «շամպայնի պրոպկայի (հեղինակային իրավունքը պահպանված է) պես դուրս կշպրտեին այդ քայլն անող իշխանություններին, իսկ Հայաստանում մարդիկ 2021թ.-ին «մարդիկ գնացին և ընտրեցին նիկոլիզմը»:

Քաղաքական մրցակցության մեջ ախոյանները երբեմն միմյանց նաև «գոտկատեղից ներքեւ» են հարվածում, բայց սա այն դեպքն է, երբ ՀՀԿ բարձրաստիճան ներկայացուցիչը «խաղում է» հակառակորդի կողմից՝ սխալվելով Կիպրոսի, Կոսովոյի, Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի հարցում: Ինչո՞ւ: Որովհետև Կիպրոսի «թուրքական հանրապետությունը» միջազգային իրավունքի ուժով ճանաչվում է Կիպրոսի հանրապետության մաս, որտեղ բնակվող թուրք փոքրամասնությունը կարող է որոշակի քաղաքական իրավունքներ ունենալ կամ լինել դաշնային պետության սուբյեկտ:

Սերբիան Կոսովոյի անկախությունը չի ճանաչում, քանի որ ոչ ոք չի բեկանել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևը, որով Կոսովոն և Մետոխիան ճանաչվում են անկախ Սերբիայի մաս և սահմանվում է, որ երկրամասի կարգավիճակը պետք է որոշվի սերբերի և Կոսովոյի ալբանացիների համաձայնությամբ: Ինչ վերաբերում է Աբխազիային և Հարավային Օսեթիային, ապա միջազգային հանրությունը դրանք ճանաչում է որպես Ռուսաստանի կողմից ժամանակավորապես օկուպացված՝ Վրաստանի սուվերեն տարածք:

Այս համատեքստում Փաշինյանը համեմատության ոչ մի եզր չունի Կիպրոսի նախագահ Խրիստոդուդիլեսի, Սերբիայի նախագահ Վուչիչի և Վրաստանի վարչապետ Կոբախիձեի հետ: Նրանց հետ համեմատելի է Իլհամ Ալիևը, քանի որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 1993թ. ապրիլ-նոյեմբեր ամիսներին ընդունած չորս բանաձևերով Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչված է ոչ թե Հայաստանի, այլ՝ «Ադրբեջանական հանրապետության ռեգիոն»: Եվ այդ բանաձեւերի ու այլ միջազգային իրավական ակտերի ուժով Իլհամ Ալիևը չի ճանաչել ԼՂ անկախությունը:

ԱԺ նախկին փոխնախագահը երկրորդ հռետորական հարցադրումն է արել, թե ո՞վ կդաշնակցի Փաշինյանի հետ, եթե նա Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս: Ուշագրավ հարցադրում է, որ պետք է վերահասցեագրել Հայաստանում քսան տարի իշխած ազգային-հայրենասիրական, նժդեհա-դաշնակցական իշխանություններին: «Իսկ երբ Հայաստանը ԼՂ-ն Ադրբեջանի մաս չէր ճանաչում, քանի՞ իրական դաշնակից ձեռք բերեց»: Նրա թվարկած և տասնյակ այլ ու ավելի ազդեցիկ, հզոր պետություններ եղել են ոչ թե Հայաստանի, այլ Ադրբեջանի ռազմավարական դաշնակիցը:

Սա ոչ մտավարժանք է, ոչ՝ ենթադրություն, ոչ՝ վերագրում: Հայաստանի առաջին նախագահը գրեթե երեք տասնամյակ առաջ շատ հստակ, միանշանակորեն ձևակերպել է, «Ղարաբաղի հարցում մենք դաշնակիցներ չունենք»: Ընդդիմությունը երբեմն վկայակոչում է ղարաբաղյան կարգավորման սկզբունքների և տարրերի մասին ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ երկրների առաջնորդների չորս կամ հինգ հայտարարությունները: Փաստն անհերքելի է, բայց այդ հայտարարությունների «բանալի ուղերձը» մեկն է.առկա ստատուս-քվոն ան-ըն-դու-նե-լի է: Իսկ ստատուս-քվոն միայն ԼՂ եւ նրա շուրջ տարածքների վերահսկողությունը չէր, այլ՝ Արցախի դե-ֆակտո անկախությունը: Այնպես որ, մի փոքր շրջափոխելով ռուսական հայտնի արտահայտությունը, պետք է ասել, «Ղարաբաղյան պոեմից ոչ մի տող դուրս թողնել չի կարելի»: Հայաստանին և հայ ժողովրդին միայն այդ մոտեցումն է օգտակար: