Այսպես էլ ապրում ենք նիկոլական «իրական» Հայաստանում  hraparak.am

Բազմաթիվ տելեգրամյան ալիքներ ներկայացրել են խորհրդարանական ընտրություններում Մոլդովայի իշխող կուսակցության հաղթանակի մեխանիզմը: Դասական ընտրախախտման՝ աննորմալ քանակի քվեաթերթիկների լցոնման դեպք է գրանցվել Իտալիայում: Թուրինում պաշտոնապես մասնակցել է 1806 մոլդովացի ընտրող, իրականում, բռնվեք, 786-ը: Չգիտեմ, թե 786-ից քանիսն են ընտրել նախագահ Սանդուի կուսակցությունը, բայց 1-ին և 2-րդ թվերի տարբերությունը՝ 1020, վստահաբար եղել է լցոնում հօգուտ իշխանության: Իսկ Վիչենցայում ավելի «օրինավոր» են վարվել՝ պաշտոնական ու իրական տվյալների տարբերությունը կազմել է ընդամենը 94 քվե: Քանի որ լցոնման դեպքերի փուլը Հայաստանում կարծես թե ավարտվել է, իսկ արտերկրյա ընտրատեղամասեր մենք չունենք, կարծում եմ, որ Սանդուի գործընկեր Նիկոլը չի օգտագործի այդ տարբերակը: Կամ, համենայն դեպս, ոչ այդպիսի ծավալով:

Դասական ընտրախախտման երկրորդ տարբերակը քվեարկությունից մի քանի ամիս առաջ մրցակիցներին չեզոքացնելն է: Ենթադրում էի, որ դա կիրառվում է զուտ ասիական երկրներում, դե իսկ հայաստանյան «ժողբաստիոնի» պարագայում՝ համատարած: Բայց պարզվում է, որ եվրոպական Մոլդովա երկրի իշխանությունը ևս չի խորշում այդ տարբերակը կիրառելուց: Քվեարկությունից մի քանի ամիս առաջ այնտեղ կալանավորվել է Գագաուզիայի ինքնավար տարածքի ընտրված ղեկավար Եվգենյա Գուցուլը: Ինչպես ասացի, մեզանում դա համատարած է կիրառվում, ու ենթադրում եմ, որ դա ընտրախախտումների ժողովրդավարական տարբերակն է:

Նախագահ Մայա Սանդուի կողմից դասականից բացի կիրառվել է նաև եվրոպական բնույթի մեկ-երկու նորարարություն: Օրինակ, քվեարկությունից 2-3 օր առաջ ընտրություններից դուրս են թողնվել ընդդիմադիր երկու կուսակցություններ: Պատճառն այս դեպքում դասական է՝ ռուսական ֆինանսավորման «առկայությունը»: Վերջին բառը չակերտավոր, քանի որ, նախ, չկա ոչ մի ապացույց, և երկրորդ՝ Եվրամիությունն ընտրություններին ընդառաջ տասնյակ միլիոնավոր դոլարներ հատկացրեց Մոլդովային, ու մի այդքան էլ Գերմանիան: Բայց, իհարկե, դա հիմք չէր, որպեսզի իշխող կուսակցությանն արգելվեր մասնակցել ընտրություններին: Ի դեպ, անցյալ տարի նույն մեղադրանքով չեղյալ հայտարարվեց նախագահական ընտրությունների առաջին փուլը հարևան Ռումինիայում, որովհետև այն շահել էր «եվրասկեպտիկ» թեկնածուն: Մեղադրանքը չհաստատվեց, բայց դա ի՞նչ կապ ունի եվրոպական ժողովրդավարության հետ:

Ինչևէ, կուսակցությունների ֆինանսավորման առումով ռուսական հետք որոնելու՝ ռումինա-մոլդովական փորձն աչքիս դուր է եկել ՀՀ վարչապետի աթոռից կառչած անձին: Ու վերջինս որոշել է կիրառել դա 2026-ի հայաստանյան ընտրություններում: Ինչի վկայությունը «մեծարգո վարչապետի» կողմից նախորդ շաբաթ ԱԺ-ում ելույթի այս հատվածն է. «Ո՞վ ա ֆինանսավորում մյուս կուսակցություններին, ի՞նչ աղբյուրներից են ֆինանսավորում»` այս հարցերը պետք է օրենքով կարգավորել, «Ընտրություններին մասնակցելու հնարավորություն տալ-չտալու հարց է ընդհուպ բարձրանում, կոնսպիրատիվ կառույցները պիտի գնան և կոնսպիրացիայով զբաղվեն»: Այստեղ անհասկանալի էր միայն «կոնսպիրատիվ կառույցները պիտի գնան և կոնսպիրացիայով զբաղվեն» արտահայտությունը: Թե ի՞նչ կապ ունի կոնսպիրացիան կուսակցությունների ֆինանսավորման հետ՝ երևի կիմանան ինքն ու իր կուսակցության անդամները:

Քվեարկության օրը ԿԸՀ-ն հայտարարել է, որ գետի վրայի կամուրջների տակ ռումբեր են տեղադրված՝ ինչի վերաբերյալ, իբրև, ահազանգեր են եղել: Ու, բնականաբար, կամուրջներով երթևեկությունը դադարեցվել է մի քանի ժամով: Դրանք բացվել են քվեարկության ավարտից երկու-երեք ժամ առաջ, երբ ձախակողմյան տարածքի ընտրողները վերադարձել են իրենց տները: Ընդդիմությունն անմիջապես արձագանքեց, որ դա իշխանությունների ձեռքի գործն էր, բայց այդ հայտարարության վրա նայող չկար: Հատկապես որ «ժողովրդավարական» Մոլդովայի ընտրություններում հաղթած իշխող կուսակցության ղեկավարն անմիջապես արժանացավ Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի, եվրոպական այլ երկրների ղեկավարների ու Եվրամիության ղեկավարության ողջույնի խոսքին:

Ինչպես տեսնում ենք, մոլդովական փորձից, որպես նորություն, 2026-ին Հայաստանում կարող է օգտագործվել ընտրախախտումների՝ կուսակցությունների օտարերկրյա ֆիանասավորման բաղադրիչ որոնելը: Բնական է, որ մեղադրնքն էլ ուղղվելու է դեպի հյուսիս: Հո չե՞ն ասի, որ արևմտյան կամ թուրք-ադրբեջանական ֆինանսավորումն էր այս կամ այն կուսակցության մասնակցության արգելքի պատճառը: Ինչ մնում է ընտրախախտումների զուտ նիկոլական տարբերակներին՝ ընդդիմադիր համայնքապետներին չեզոքացնելը, նրանց հարազատների ու զինակիցների նկատմամբ հալածանքներ նախաձեռնելը, նրանց հետ հանդիպումների գնացող բնակիչներին ահաբեկելը, ընդդիմախոսներին վարկաբեկող հրապարակումներ, մանր-մունր վատություններ անելը, օրինակ` մեքենաները տուգանային հրապարակ տանելը, ուղեկցողներին ասֆալտին փռելը, զենք փնտրելը և այլն («hraparak.am»), դրանք բոլորը գործադրվել են ու շարունակվելու են գործադրվել հայաստանյան «ժողբաստիոնում»: Առանձին պետք է նշել գործարար-բարերար Սամվել Կարապետյանի թիմի և նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանի առումով ընդդիմադիր քաղաքական նոր ուժի ծնունդն «օրորոցում» խեղդելու մասին նիկոլական հրահանգի մասին: Ահա, այսպես էլ ապրում ենք նիկոլական «իրական» Հայաստանում: