Թուրքիան «գրավում է» Սև ծովը 1in.am

Անկարայի համալսարանի պրոֆեսոր Սալիհ Յիլմազը «Անադոլուի» համար վերլուծականում ուկրաինական կարգավորման ոչ հրապարակային բանակցությունների մասին մի քանի էական դիտարկումներ է արել: Նրա գնահատմամբ, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը եվրոպացիներին երաշխավորել է, որ Պուտինը «բաց է Ուկրաինային անվտանգության երաշխիքների տրամադրման հարցում»:

Յիլմազի ներկայացմամբ՝ ԱՄՆ նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Ուիթկոֆը տեղեկացրել է, որ Ուկրաինային անվտանգության երաշխիքներ կարող են տրամադրվել «ՆԱՏՕ-ի պայմանագրի հինգերորդ հոդվածի օրինակով, ինչը ենթադրում է կոլեկտիվ պաշտպանություն, երբ դաշինքի անդամներից մեկի դեմ ցանկացած հարձակում գնահատվում է որպես ագրեսիա մյուս բոլոր անդամների դեմ, որը նրանց պարտավորեցնում է նրան օգնություն ցուցաբերել»:

Ըստ թուրք քաղաքագետի, Ուկրաինային անվտանգության երաշխիքների տրամադրման ծրագիրը «գտնվում է մշակման փուլում»: Ծրագիրը նախատեսում է օդային տարածքի պարեկություն, զինվորականների ուսուցում և Սև ծովում հետկոնֆլիկտային առաքելություն: Ընդսմին, Թրամփը, որ խոստացել է Ուկրաինա զորք չուղարկել, պատրաստ է տեղաբաշխել մասնավոր ռազմական զորակազմ: Բացի այդ, նախատեսվում է ստեղծել 40 կիլոմետր լայնությամբ բուֆերային գոտի, այսինքն՝ զորքերի շփման ներկայիս գծից կողմերը համապատասխանաբար ետ կքաշվեն համապատասխանաբար քսան կիլոմետր:

«Անադոլուն» Թուրքիայի պետական գործակալություն է, և եթե սկզբունքորեն գնահատելու լինենք, ապա պետք է ասենք, որ Սաիլհ Յիլմազն ընդամենը շարադրել է այն տեղեկատվությունը, որ տրամադրել են Թուրքիայի ԱԳՆ-ն և, ամենայն հավանականությամբ, Ազգային հետախուզության ծառայությունը:

Ասվածն ավելի հավաստի կդառնա, եթե ավելացնենք, որ նա կարծիք է հայտնում, որ Թուրքիան դեմ է Սև ծովում օտար ուժերի ներկայությանը և պատրաստ է ապահովել սևծովյան նավահանգիստների վերագործարկման պատասխանատվությունը: Ավելի վաղ արևմտյան աղբյուրներն այդ առումով «արտահոսք են կազմակերպել», որ նման առաջարկություն Անկարան ստացել է Եվրամիությունից: Ուշագրավ է նաև, որ թուրք քաղաքագետը վստահաբար ասում է, որ Ռուսաստանն առաջարկել է Ուկրաինայում տեղաբաշխել նաև չինական ուժեր, բայց Զելենսկին մերժել է:

Այս հրապարակման մեջ, ըստ էության, առանձնակի և, մանավանդ, բացառիկ տեղեկություններ չկան, ամեն ինչ տարբեր լրատվամիջոցներ ներկայացրել են Անքորիջի Թրամփ-Պուտին բանակցություններից հետո: Սաիլհ Յիլմազի հոդվածի կարևորությունը, թերևս, այն է, որ այն հրապարակվել է Չինաստան Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի այցից հետո, որի ընթացքում վերջինս բանակցություններ է վարել Ռուսաստանի նախագահ Պուտինի և Չինաստանի առաջնորդ Սի Ծինփինի հետ: Ըստ երևույթին, Էրդողանը Պուտինին խոստացել է Ուկրաինայի հարցում ռազմական չեզոքությունը պահպանել, ինչի դիմաց ակնկալում է ստանձնել Սև ծովում առևտրային նավագնացության անվտանգության ապահովումը: Թուրքիայի համար դա մեծ ձեռքբերում կլինի, քանի որ նա Սև ծովում ռազմական նավատորմը հզորացնելու լեգիտիմ հնարավորություն կունենա: Ոչ ոք երաշխավոր չէ, թե ուկրաինական կարգավորումը վերջնական ինչ «փաթեթավորում» կունենա: Բայց Սև ծովում ռազմական ներկայության ապահովագրումը և մեծացումը Թուրքիային կտան միջազգային քաղաքական դերակատարի լրացուցիչ ռեսուրսներ: