Արայիկ Հարությունյանին վերագրվող նախաքննական «ցուցմունքներն»՝ ընդդեմ ՀՀ զինված ուժերի և Օնիկ Գասպարյանի. հրապարակվել են «Գյանջայի դեպքերին» առնչվող «նոր դրվագներ» 168.am

Օգոստոսի 28-ին Բաքվում կայացած «դատավարության» ժամանակ հրապարակվել են Արցախի նախկին նախագահների նախաքննական «ցուցմունքները» և որոշ փաստաթղթեր՝ հարուցված շինծու քրեական գործով:

Բակո Սահակյանի նախաքննական ցուցմունքից նշված նիստին ադրբեջանական քարոզչամեքենան առանձնացրել է նրա կենսագրական տվյալները և այն տեղեկությունը, որ Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակահատվածում մարտական գործողությունները ղեկավարել են ՀՀ պաշտպանության նախարարներ եղած Վազգեն Սարգսյանն ու Վազգեն Մանուկյանը և ԼՂՀ ինքնապաշտպանական ուժերի կոմիտեի նախագահի կարգավիճակում Սերժ Սարգսյանը: Իսկ ընդհանուր ղեկավարումն այդ ժամանակաշրջանում, ըստ հրապարակված ցուցմունքի, իրականացրել են ԼՂՀ Պաշտպանության պետական կոմիտեի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը և ՀՀ նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը:

Արցախի նախկին նախագահ Արկադի Ղուկասյանի նախաքննական ցուցմունքին էլ Բաքուն վերագրել է այն պնդումները, որ զենք-զինամթերքը տարածաշրջան (Արցախ) մատակարարել է բացառապես ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը, և, որ դրանք հասցվել են Գորիս-Լաչին-Ստեփանակերտ և Վարդենիս-Քարվաճառ-Մարտակերտ-Ստեփանակերտ ավտոմոբիլային ճանապարհով:

Այսինքն, Արկադի Ղուկասյանի նախաքննական ցուցմունքի համաձայն, ինչպես հրապարակվել է, Արցախի ՊԲ-ն փաստացի գործել է ՀՀ ՊՆ կազմում:

2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի նախաքննական ցուցմունքից Բաքուն ավելի շատ հատվածներ է հրապարակել:

Ադրբեջանական քարոզչամեքենայի տեղեկացմամբ, Արայիկ Հարությունյանն իր նախաքննական ցուցմունքում նշել է, որ Արցախի առաջին պատերազմի ժամանակ Հայաստանից զինված ուժեր են բերվել, տեղակայվել, և, որ «2016 թվականի Ապրիլյան մարտական գործողությունների ժամանակ էլ Ադրբեջանի դեմ կռվել են խմբավորումներ, որոնք ենթարկվել են Հայաստանին և այնտեղից ֆինանսավորվել»:

Այսինքն, ինչպես միշտ, «զենք-զինամթերքի, ռազմական տեխնիկայի և կենդանի ուժի աջակցություն ապահովել է Հայաստանը»:

Բնականաբար, Արայիկ Հարությունյանի նախաքննական ցուցմունքը հրապարակելիս՝ Բաքուն չէր կարող անտեսել 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմը:

Ադրբեջանական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, նա «ցուցմունք» է տվել, որ պատերազմի ժամանակ զինվորների մարտական ոգին բարձրացնելու նպատակով այցելել է զորանոցներ և մարտական դիրքեր, բայց «բոլոր ռազմական հրամաններն ու կարգադրություններն արձակվել են ՀՀ պաշտպանության նախարարության և ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի կողմից»:

«Այդ ժամանակ ԳՇ պետն Օնիկ Գասպարյանն էր, և հենց նա է 44-օրյա պատերազմի ընթացքում տվել բոլոր ղեկավար հրամանները, հրահանգները, կարգադրությունները»,- ադրբեջանական աղբյուրների փոխանցմամբ, իր «ցուցմունքում» շեշտել է Արայիկ Հարությունյանը:

Նա նաև պնդել է՝ «Տոչկա-Ու», «Սմերչ», «Սկադ» և հրթիռային այլ համակարգեր ՊԲ զինանոցում չեն եղել, և, որ իբր «44-օրյա պատերազմի ժամանակ 2 հատ «Սմերչ» Հայաստանից է բերվել և տեղակայվել Ասկերանում, ավելին՝ համապատասխան անձնակազմը ևս ՀՀ ԶՈՒ-ից է բերվել»:

Օգոստոսի 28-ի նիստում Արայիկ Հարությունյանի նախաքննական «ցուցմունքները» հրապարակելիս Բաքուն հատուկ տեղ է հատկացրել «Գյանջայի դեպքերին»:

«Ա. Հարությունյանն իր նախաքննական ցուցմունքներում հայտարարել է, որ խիտ բնակեցված բնակավայրերի, քաղաքացիական օբյեկտների, Թերթերի, Բարդայի շրջանների չպաշտպանված տեղամասերի, Գյանջա և Մինգեչաուր քաղաքների, Գերանբոյի, Բեյլագանի և այլ շրջանների, նույնիսկ՝ Ապշերոնի թերակղզու ուղղությամբ, որտեղ գտնվում է Բաքու քաղաքը, բալիստիկ հրթիռներ արձակելու հրամաններ տրվել են Հայաստանից»,- պնդել է Բաքվի դատարանը:

Նշենք, որ Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը 2020 թվականի հոկտեմբերի 4-5-ին հերքել էր Հայաստանի տարածքից ադրբեջանական բնակավայրերի՝ Մինգեչաուրի, Ապշերոնի և այլ տարածքների ուղղությամբ հարվածներ հասցնելու՝ Բաքվի հայտարարությունները:

Բաքվի դատարանում անդրադարձել են նաև Արայիկ Հարությունյանի՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Գյանջային առնչվող ֆեյսբուքյան գրառմանը՝ դարձյալ նախաքննական «ցուցմունքի» համատեքստում:

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը նախ Գյանջա քաղաքում տեղակայված ադրբեջանական ռազմական օբյեկտների վնասազերծման նպատակով հարվածների մասին էր խոսել՝ նշելով, որ Ադրբեջանը թիրախավորել էր Ստեփանակերտի խաղաղ բնակչությանը՝ օգտագործելով «Պոլոնեզ» և «Սմերչ» համակարգեր:

Նույն օրը ավելի ուշնա հայտարարել էր. «Իմ հրամանով այսօր Պաշտպանության բանակը Գյանջա քաղաքում տեղակայված ռազմական օբյեկտների վնասազերծման նպատակով հասցրել է մի քանի հրթիռային հարված: Այս պահի դրությամբ հանձնարարել եմ դադարեցնել կրակը՝ քաղաքացիական բնակչության շրջանում անմեղ զոհերից խուսափելու համար:

Թշնամու կողմից համապատասխան հետևություններ չանելու պարագայում մենք շարունակելու ենք համաչափ ու հուժկու հարվածները՝ կազմալուծելով և կազմաքանդելով թշնամու բանակը և թիկունքը: Մենք մինչև վերջ վճռական ենք մեր գործողություններում: Կա՛նգ առեք, քանի դեռ ուշ չէ»:

Եվ հիմա, ադրբեջանական քարոզչամեքենայի հաղորդմամբ, իր նախաքննական «ցուցմունքում» Արայիկ Հարությունյանը նշել է, թե վերջին գրառումն արվել է 44-օրյա պատերազմի ժամանակ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարյանի առաջարկով և հանձնարարությամբ:

168.am-ը գրել էր, որ Արայիկ Հարությունյանը, ում Ադրբեջանը մեղադրում էր «Գյանջայի վրա հրթիռային հարձակման» համար, դեռ այս տարվա հունվարին է ադրբեջանական դատարանում հայտարարել, որ Գյանջային հարվածելու որոշում ինքը չի կայացրել, նման իրավունք և լիազորություն չուներ, և, որ քննության ընթացքում ինքը բացատրել է, թե ինչու է նման հայտարարություն արել:

Ավելին, 2023 թվականին Արայիկ Հարությունյանի պաշտպանությունը ստանձնած ադրբեջանցի փաստաբան Ալով Սաֆարալիևը հայտարարել էր. «Արայիկ Հարությունյանը հարցաքննվել է, ես միայն կարող եմ ասել, որ նրա ցուցմունքները կօգնեն գտնել բազմաթիվ հարցերի պատասխաններ»:

Ինչ վերաբերում է Հարությունյանի նախաքննական «ցուցմունքին», որ Գյանջայի մասին գրառումն արել է Օնիկ Գասպարյանի հրահանգով, ապա այդ գրառման մեջ էմոցիոնալ տարրեր կան, որոնք հատուկ են Արայիկ Հարությունյանին, ինչի ականատեսը եղել ենք 2020 թվականի ամբողջ պատերազմի ընթացքում:

Չմոռանանք, որ 2020թ. հոկտեմբերի 4-ին Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Վահրամ Պողոսյանն էլ իր հերթին հայտարարել էր Գյանջայի օդանավակայանի «հօդս ցնդելու» մասին: Եվ սոցիալական ցանցերում լայնորեն տարածվել էին երկու լուսանկարներ, որոնք իբրև թե պատկերում էին օդանավակայանը՝ «հօդս ցնդելուց» առաջ և հետո։ Փաստերի ստուգման հարթակը, սակայն, պարզել էր, որ այդ լուսանկարները որևէ կապ չունեին Գյանջայի հետ։

«Առաջ» գրառմամբ լուսանկարում պատկերված էր Ադրբեջանի Լենքորան քաղաքի օդանավակայանը, իսկ «հետո»-ում՝ Ուկրաինայի Լուգանսկ քաղաքի օդանավակայանը, որն ավերվել էր 2014-ին։

Իսկ եթե Գյանջայի հետ կապված Օնիկ Գասպարյանն ասել է, թե ինչ գրի Արայիկ Հարությունյանը, ապա դա կարող էր, թերևս, վերաբերել, ինչպես Արայիկ Հարությունյանն էր ասել իր գրառման մեջ՝ «քաղաքացիական զոհերից խուսափելու համար կրակը դադարեցնելուն»:

Ի դեպ, հետաքրքիր է, որ 2020թ. հոկտեմբերի սկզբին և «Գյանջայի դեպքերի» օրերին Արցախում է եղել Նիկոլ Փաշինյան-Աննա Հակոբյան զույգը, ավելին՝ Փաշինյանը պատերազմի և Գյանջային առնչվող ադրբեջանական մեղադրանքների օրերին տված իր հարցազրույցներում «Գյանջայի դեպքերի» պատասխանատվությունը դրել է Արցախի և ՊԲ-ի վրա, թեպետ ակնհայտ է, որ առնվազն տեղյակ է եղել դրանից, բայց Արայիկ Հարությունյանը Նիկոլ Փաշինյանին Բաքվի դատարանում այս համատեքստում, կարելի է ասել, չի հիշատակում: Համենայնդեպս, ադրբեջանական քարոզչամեքենան չի հրապարակում նման բան:

Իսկ Օնիկ Գասպարյանի անունն Արցախի նախկին նախագահն առաջին անգամ չէ, որ տվել է՝ մոռանալով, որ պատերազմի ժամանակ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետը ենթարկվում է ՀՀ վարչապետին կամ գերագույն հրամանատարին:

Այլ հարց է՝ արդյո՞ք Փաշինյանը գերագույն հրամանատարի լիազորություն ուներ։ Այսինքն, Ալիևը Արցախի նախկին նախագահներից կորզված-չկորզված կամ նրանց վերագրվող «ցուցմունքների» միջոցով շարունակում է թիրախի տակ պահել ՀՀ զինված ուժերն ու ռազմական նախկին ղեկավարությանը:

Հավելենք, որ Բաքվի դատարանում չի անտեսվել 2023 թվականին Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականի հարցը, նա «ցուցմունք» է տվել, որ հրաժարական է տվել, քանի որ տեսել է՝ «չունի ազդեցություն ընթացող գործընթացների վրա»: