«Կառավարությունը ես եմ» հայտարարությունն անելով՝ Փաշինյանը եւս մեկ անգամ կառավարության բոլոր անդամներին հանցակից դարձրեց իր գործողություններին» aravot.am

Նիկոլ Փաշինյանը աշխատանքից ազատել է Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցչի գրասենյակի ղեկավար Լիպարիտ Դրմեյանին։ Ավելի վաղ, փաստաթուղթ էր տարածվել, ըստ որի՝ Լիպարիտ Դրմեյանը դիմել է ՀԾԿՀ նախագահին՝ նշելով, թե Ստոկհոլմյան հրատապ արբիտրաժի որոշումը` ՀԷՑ-ում ժամանակավոր կառավարիչ նշանակելու վերաբերյալ, անհրաժեշտ է անհապաղ կասեցնել՝ Հայաստանի նկատմամբ պատժամիջոցներից խուսափելու համար։

Ի պատասխան, երեկ Նիկոլ Փաշինյանը լրագրողներին ասել էր․ «Կառավարությունը ես եմ, չի կարող որեւէ մեկն իմ դիրքորոշմանը հակառակ դիրքորոշում ունենալ։ Ո՞վ է ասել, որ կառավարությունն ընդունում է, որ Ստոկհոլմի արբիտրաժային դատարանի որոշումը պարտադիր կատարելի է: Ո՞վ է հայտնել նման դիրքորոշում, ով դիրքորոշում հայտնել է, թող դիմում գրի, գնա»։ Եվ ահա, այսօր, հայտնի դարձավ, որ Լիպարիտ Դրմեյանն ազատվել է պաշտոնից։

«Առավոտ»-ի հետ զրույցում «Պառլամենտարիզմի զարգացման միջազգային կենտրոնի» համահիմնադիր, իրավապաշտպան-սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանը պնդում է, որ Ստոկհոլմի արբիտրաժային դատարանի որոշումը պարտադիր կատարման ենթակա է։

«Տրիվիալ ճշմարտություն է, եթե երկու կողմ է լինում, նրանցից մեկը դիմում է դատարան, եւ երբ Միջազգային արբիտրաժային դատարանը բավարարում է այդ դիմումը, այսինքն՝ բավարարել է միջանկյալ միջոցի կիրառումը, դա նշանակում է՝ մի կողմը հաղթանակած է, մյուս կողմը, որն այս դեպքում ՀՀ կառավարությունն է, համարվում է պարտվող կողմ։ Ի հեճուկս այս արձանագրված փաստի, որ Միջազգային արբիտրաժը բավարարել էր ՀԷՑ-ի դիմումը, այսինքն՝ Սամվել Կարապետյանի ընտանիքի ու իր ներկայացուցիչների դիմումը, կառավարությունն իրեն հարիր ոճով սկսեց մանիպուլյացիաների ենթարկել միջազգային արբիտրաժի որոշումը։ Սկզբում սկսեցին հերքել, որ դա հաղթանակ չէ, դա երկակի մեկնաբանություն է։ Այնուհետեւ իրենք սկսեցին հանրային հարթակներում հիմնավորել, թե ինչու են իրենք պատրաստվում ձեռնպահ մնալ Միջազգային արբիտրաժի որոշման կատարումից, որը պարտադիր կատարման ենթակա է, որովհետեւ ՀՀ-ն վավերացրել է Նյույորքյան կոնվենցիան, ստանձնել ենք պարտավորություններ, անդամակցում ենք այդ կառույցին»,- ասաց Գոհար Մելոյանը։

Նրա խոսքով՝ այս ամենի համատեքստում արձանագրվել է, որ ՀՀ կառավարությունը խախտումներ է թույլ տվել՝ ներդրողի, մասնավորի իրավունքները ոտնահարվել են։ Եվ երբ Միջազգային արբիտրաժային դատարանը որոշում է կայացնում, պետությունը պարտավորվում է դա կատարել։ Եթե պետությունը գնում է հակառակ ճանապարհով, կոպտորեն ձեռնպահ է մնում որոշման կատարումից։ «Ընդ որում, հիշեցնեմ, թե ինչին էին իրենք հղում կատարում։ Մենք, ինչպես նաեւ մյուս պետությունները, վավերացրած կոնվենցիային համապատասխան ընդունել ենք նաեւ Արբիտրաժի մասին ՀՀ օրենք։ Այդ օրենքում ու կոնվենցիայում առկա է «հանրային շահ» հասկացությունը։ Այսինքն՝ կոնվենցիան հնարավորություն է տալիս, որ երբ Միջազգային արբիտրաժի որեւէ որոշում ակնհայտորեն կհակասի որեւէ պետության հանրային շահին, այդ դեպքերում պետությունը կարող է ձեռնպահ մնալ այդ որոշման կատարումից։ Բայց այդ «հանրային շահի» հետ կապված արդեն առկա է հսկայածավալ նախադեպային պրակտիկա, դրա կիրառումը շատ նեղ է ու շատ կոնկրետ դեպքերում է իրացվում։ Եվ այս իշխանությունն իր համար այդ բացն էր գտել ու փորձում էր «հանրային շահն» ընդհանրացնելով՝ խուսափել ՀԷՑ-ի վերաբերյալ արբիտրաժի որոշման կատարումից։ Դա լրջագույն հարված է հենց նույն Միջազգային արբիտրաժի ինստիտուտին, որովհետեւ, եթե իրենք թույլ տան, որ ի դեմս ՀՀ կառավարության՝ «հանրային շահն» այդքան ընդհանրացնեն ու ձեռնպահ մնան դատարանի որոշման կատարումից, սա նախադեպ է դառնալու այդ կոնվենցիային անդամակցած բոլոր պետությունների համար։ Երբ որեւէ պետություն, հատկապես երբ այն իրեն ժողովրդավարության բաստիոն է հռչակում, կոպտորեն խուսափում է այդ կառույցի կայացրած որոշման կատարումից, զոհասեղանին դնում է ընդհանրապես այդ կառույցի գոյության իմաստը։ Այդպիսի գործելաոճը հարիր է ակնհայտ բռնապետական ռեժիմ ունեցող պետություններին ու հասարակություններին։ Այդ դեպքերում դիտարկվում է այդ պետությունների՝ այդպիսի կառույցներին անդամակցության հարցը»,- նշեց մասնագետը։

Գոհար Մելոյանի խոսքով՝ այս իշխանությունն ակնհայտորեն խախտել է Սամվել Կարապետյանի տնտեսական իրավունքները, որովհետեւ նույն ՀԷՑ-ի «ազգայնացման», իսկ իրականում խլման գործընթացը բացահայտ կերպով հակասահմանադրական էր։ Սահմանադրությունը նման դեպքերի համար նախատեսում է նախապայմաններ, որոնք չեն պահպանվել, իսկ մեջտեղ բերված օրենքներն ու օրինագծերը հակասահմանադրական էին։

«Դրանց հիման վրա ակնհայտ ու կանխատեսելի էր արբիտրաժի նմանաբնույթ որոշման կայացումը։ Նիկոլ Փաշինյանն ի՞նչ է անում, կրկին հարվածում է մեր երկրում իրավական ու ժողովրդավարական տարրերին՝ խախտելով մասնավորի հիմնարար, տնտեսական իրավունքները։ Դրանից զատ, խախտել է հենց անձամբ Սամվել Կարապետյանի անձնական ազատության, արդար դատաքննության իրավունքները՝ ներգործելով դատական իշխանության վրա։ Դրանից զատ, հարվածում է ՀՀ միջազգային հեղինակությանը, ներդրումային գրավչությանը։ Եթե ՀՀ-ում իրենց հայրենակցի նկատմամբ է իշխանությունը նման կերպ վարվում, ակնհայտ է, որ միջազգային ներդրողը մտածելու է այստեղ ներդրում անելուց խուսափելու մասին՝ տեսնելով, որ անգամ միջազգային գործիքակազմերը թույլ չեն տալիս խախտված իրավունքները վերականգնել»,- հավելեց նա։

Անդրադառնալով Լիպարիտ Դրմեյանի պաշտոնանկությանը՝ Գոհար Մելյանն ասաց․ «Երեկ Նիկոլ Փաշինյանն իր հայտնի հայտարարությունը կատարեց՝ կառավարությունը ես եմ, չկա այնպիսի մարդ կամ մարմին, ով կարող է հակասել իմ դիրքորոշմանը։ Այս հայտարարությունը շատ երկակի ընկալելի է։ Ես կամ ողջամիտ մարդիկ, ովքեր այդ իշխանության ընդդիմախոսն են, բնավ չզարմացանք, որովհետեւ Նիկոլ Փաշինյանն ակնհայտ կերպով այդ գծի մեջ է իր գործունեությունը ծավալել։ Եվ առաջին անգամ չէ, որ շատ կոպիտ կերպով իր լիազորությունների շրջանակի սահմանազանցում է իրեն թույլ տալիս»։

Մելոյանի խոսքով՝ ըստ մեր Սահմանադրության, այո, կառավարությունն ինքն է, որովհետեւ կառավարության պաշտոնյաներին ֆորմալ կերպով նշանակում է ինքը, ձեւական առումով նաեւ նախագահն է այդ հրամանագրերը հաստատում։ Եվ ակնհայտ է, որ իր որդեգրած քաղաքականության գիծը պետք է շարունակեն իր կառավարության անդամները․ «Բայց այստեղ գալիս ենք կարեւոր երեւույթի՝ Նիկոլ Փաշինյանը որպես անհատ հանդես չի գալիս, ինքը վարչապետ է, ով սահմանափակված է Սահմանադրությամբ եւ օրենքներով ամրագրված գործառույթների ու լիազորությունների շրջանակներում եւ չունի հնարավորություն ու իրավունք՝ անել ավելին, քան այնտեղ սահմանված են։ Պաշտոնատար անձինք կարող են անել բացառապես այն, ինչ օրենքը կամ Սահմանադրությունն իրենց թույլ է տալիս։

Նիկոլ Փաշինյանը լրագրող է, հնարավոր է՝ ինքը մի քիչ ավելի խորքային պատկերացնի լրատվության հետ կապված հարցերը, բայց պետություններն ու կառավարություններն ունենում են ըստ բնագավառների մասնագիտացված անձինք։ Այսինքն՝ երբ արբիտրաժի հետ կապված խնդիր է քննարկվում, վարչապետը պետք է ականջալուր լինի իրավական իր ենթականերին, ովքեր այդ հարցերում մասնագիտացված են։ Այդ մարդն էլ պարտավոր է վարչապետին զեկուցել նրա հնարավորությունների ու պետության հնարավոր գործողությունների շրջանակը, որոնք չեն հակասի օրենքին ու այդ կառույցի կոնվենցիոնալ հնարավորություններին։ Այս դեպքում ակնհայտ է, որ այս մասնագետն իրեն տվել է խորհրդատվություն, որ ՀՀ-ն ունի պարտավորվածություն՝ կատարելու Միջազգայի արբիտրաժի որոշումը։ Եվ ի հակառակ դրա՝ Նիկոլ Փաշինյանը դա որակել է որպես Լիպարիտ Դրմեյանի կողմից իր կամքին հակառակ գնալ եւ ազատել է աշխատանքից։ Այստեղ գալիս ենք կամայականությանը եւ հակաիրավական վարքագծին»։

Ըստ Գոհար Մելոյանը՝ Նիկոլ Փաշինյանը երեկ նման հայտարարություն անելով՝ եւս մեկ անգամ հրապարակայնորեն կառավարության բոլոր անդամներին հանցակից դարձրեց իր գործողություններին։ «Այսինքն՝ ուղերձը հետեւյալն էր՝ ես ինչ անում եմ, այս կառավարության անդամները կիսում են իմ մոտեցումները եւ պատասխանատվությունը։ Եթե ինչ-որ մեկը կա, որ համաձայն չէ իմ գործողությունների հետ, թող դիմում գրի ու հեռանա։ Այսինքն՝ եթե սրանից հետո որեւէ մեկը դիմում չի գրում ու չի հեռանում, բացահայտ կերպով ստանձնում է հանրային պարտավորվածություն՝ կիսելու Նիկոլ Փաշինյանի՝ բոլոր ուղղություններով վարվող քաղաքականությունն ու մոտեցումները»,- նշեց նա։

Ռոզա ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ